Current Affairs Reverse Engineering
Care (9-04-2024)
INDEX |
ఆంధ్రప్రదేశ్:
|
టి.బి, హెచ్ఐవి నిర్ధారణ పరీక్షల్లో 2వ స్థానంలో ఆంధ్రప్రదేశ్ |
ఆంధ్రా పోలీసుల ఈ–చలాన్ యాప్ పున:ప్రారంభం |
ఏప్రిల్ 29లోగా AP వ్యాజ్యాన్ని దాఖలు చేయాలి: కృష్ణా ట్రిబ్యునల్ |
టి.బి, హెచ్ఐవి నిర్ధారణ పరీక్షల్లో 2వ స్థానంలో ఆంధ్రప్రదేశ్
మూలం:ది న్యూ ఇండియన్ ఎక్స్ప్రెస్
APPSC సిలబస్ ఔచిత్యం:ప్రజారోగ్యం
సందర్భం:కేంద్ర ఆరోగ్య మరియు కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ విడుదల చేసిన ‘ఇండియా టిబి రిపోర్ట్ 2023’లోని సమాచారం ప్రకారం, 99.9% క్షయ (టిబి) రోగులు, మొత్తం 92,978 మంది హెచ్ఐవి రోగులు పరీక్షలు చేయించుకున్నారు.
వార్తల్లో ఎందుకు
- TB-HIV కో-ఇన్ఫెక్షన్లను పరిష్కరించడంలో AP శ్రేష్టమైన ప్రయత్నాలను చూపింది. రోగనిర్ధారణ అయిన రోగులు 4,288 మంది తగిన సంరక్షణ మరియు మద్దతును పొందుతున్నారు.
NTEP గురించి
- జాతీయ క్షయ నిర్మూలన కార్యక్రమం (NTEP), గతంలో సవరించిన జాతీయ ట్యూబర్క్యులోసిస్ నియంత్రణ కార్యక్రమం (RNTCP)గా పిలువబడేది.
- సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాల కంటే ఐదేళ్ల ముందు, 2025 నాటికి TB భారాన్ని భారతదేశంలో వ్యూహాత్మకంగా తగ్గించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
- జాతీయ వ్యూహాత్మక ప్రణాళిక (NSP) 2017-2025 ద్వారా మార్గనిర్దేశం చేయబడిన జాతీయ TB నిర్మూలనా కార్యక్రమం (NTEP) వేగవంతమైన ప్రయత్నాలకు అనుగుణంగా, 2022వ సంవత్సరం AP లో రికార్డు స్థాయిలో2 లక్షల TB కేసుల నోటిఫికేషన్ను సాధించింది. ఇది గత సంవత్సరంతో పోలిస్తే 13% పెరిగింది. .
TB నిర్మూలన కోసం జాతీయ వ్యూహాత్మక ప్రణాళిక
- TB నిర్మూలన కోసం జాతీయ వ్యూహాత్మక ప్రణాళిక మిషన్ మోడ్లో 2025 నాటికి TBని అంతం చేసే లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి ప్రారంభించబడింది.
- ఇది ఒక బహుళ-కోణ విధానం. ఇది TB రోగులందరినీ ప్రైవేట్ ప్రొవైడర్ల నుండి సంరక్షణ కోరుతూ TB రోగులను చేరుకోవడంపై దృష్టి పెట్టడం , అధిక-ప్రమాదం ఉన్న జనాభాలో గుర్తించబడని TBని గుర్తించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
ముఖ్యాంశాలు
- TB నిర్వహణలో రాష్ట్ర విజయానికి బలం : కేస్-కనుగునే ప్రయత్నాలు- కీలకమైన అంశాలు.
- ఇందులో TB ప్రైవేట్ కేసు నోటిఫికేషన్లు3 లక్షలకు పెరిగాయి, ఇది మెరుగైన గుర్తింపు మరియు రిపోర్టింగ్ మెకానిజమ్లను సూచిస్తుంది.
- ఊహాజనిత TB పరీక్ష రేటు (PTBER) 2022లో లక్ష జనాభాకు 1281కి పెరిగింది. ఇది మునుపటి సంవత్సరంతో పోలిస్తే 68% పెరుగుదలను సూచిస్తుంది.
- ఊహాత్మక TB అనేది TBని సూచించే లక్షణాలు లేదా సంకేతాలతో ఉన్న రోగిని సూచిస్తుంది
- TB-HIV కో-ఇన్ఫెక్షన్లను పరిష్కరించడంలో AP శ్రేష్టమైన ప్రయత్నాలను చూపింది. 4,288 మంది రోగనిర్ధారణ చేసిన రోగులకు తగిన సంరక్షణ మరియు మద్దతు లభించింది.
చికిత్స
- ముఖ్యంగా, 4,160మంది TB-HIV సహ-సోకిన రోగులు యాంటీరెట్రోవైరల్ చికిత్స (ART)లో ఉంచబడ్డారు. అయితే 4,253 మంది కోట్రిమోక్సాజోల్ నివారణ చికిత్సను (CPT) పొందారు. ఇది రోగి ఫలితాలను మెరుగుపరచడానికి , మరణాల రేటును తగ్గించడానికి ఉద్దేశించిన సమగ్ర నిర్వహణ వ్యూహాలను ప్రతిబింబిస్తుంది.
- ఊహించిన TB కేసులు 268,507 మరియు HIV 32,486 (12%) మందికి స్థితి తెలుసు. పీడియాట్రిక్ TB రోగులు 2,708 మందికాగా 2,697 మంది (దాదాపు 100%) HIV స్థితిని కలిగి ఉన్నారు.
- TB నిఘా మరియు వ్యాధి నిర్ధారణ కార్యకలాపాలను బలోపేతం చేయడంలో రాష్ట్రం చురుకైన విధానంలో 1,00,000 జనాభాకు 1281 అనే బలమైన ఊహాజనిత TB పరీక్ష రేటు కలిగివుంది. ఇది TB కేసులను వెంటనే గుర్తించడానికి మరియు నిర్ధారించడానికి విస్తృత ప్రయత్నాలను తెలుపుతుంది.
- ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రయత్నాలు పీడియాట్రిక్ TB రోగులకు విస్తరించాయి, 2022లో 2,708 కేసులను గుర్తించడం జరిగింది. 2,677 మందికి చికిత్స ప్రారంభమైంది.
- అదనంగా, రాష్ట్రం 63,801 మంది రోగులతో, మల్టీడ్రగ్-రెసిస్టెంట్/రిఫాంపిసిన్-రెసిస్టెంట్ (MDR/RR) TB నిర్ధారణ మరియు చికిత్సకు ప్రాధాన్యతనిచ్చింది.
- రాష్ట్రం వినూత్న వ్యూహాలను అమలు చేసింది. TB సేవలకు ప్రాప్యతను విస్తరించడానికి మరియు రోగుల సంరక్షణను మెరుగుపరచడానికి భాగస్వాములతో సహకరించింది.
ముగింపు
- AP చురుకైన విధానం,TB పై నిఘా మరియు మోడలింగ్ విధాన నిర్ణయాలు, వనరుల కేటాయింపుల మార్గదర్శకత్వంలో కీలకంగా ఉంది.
- టీబీ నిర్మూలన లక్ష్యాలను సాధించడం, సేవలకు ప్రాప్యతను విస్తరించడం, రోగనిర్ధారణ మరియు చికిత్సా మౌలిక సదుపాయాలను బలోపేతం చేయడం మరియు సమానమైన ఆరోగ్య సంరక్షణ పంపిణీని నిర్ధారించడంపై రాష్ట్రం దృష్టి సారించింది.
కేర్ MCQ |
Q1. కింది స్టేట్మెంట్లలో ఏది తప్పు?
A. ఇటీవలి నివేదికల ప్రకారం 63,801 మంది రోగులతో మల్టీడ్రగ్-రెసిస్టెంట్/రిఫాంపిసిన్-రెసిస్టెంట్ (MDR/RR) TB నిర్ధారణ మరియు చికిత్సకు ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రాధాన్యతనిచ్చింది. B. జాతీయ క్షయ నిర్మూలన కార్యక్రమం (NTEP), 2030 నాటికి భారతదేశంలో TB భారాన్ని వ్యూహాత్మకంగా తగ్గించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. C. ఆంధ్ర ప్రదేశ్ ప్రతి 1,00,000 మంది జనాభాకు 1281 చొప్పున పటిష్టమైన టీబీ పరీక్ష రేటును కలిగి ఉంది. D. TB నిర్మూలనపై జాతీయ వ్యూహాత్మక ప్రణాళిక TB రోగులందరినీ గుర్తించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. |
జవాబు 1- బి
వివరణ
|
ఆంధ్రా పోలీసుల ఈ-చలాన్ యాప్ పున:ప్రారంభం
మూలం:ది న్యూ ఇండియన్ ఎక్స్ప్రెస్
APPSC సిలబస్ ఔచిత్యం:లా అండ్ ఆర్డర్ అడ్మినిస్ట్రేషన్, అడ్మినిస్ట్రేటివ్ సంస్కరణలు
సందర్భం:ఆంధ్ర రాష్ట్ర పోలీసుల కొత్త ఈ-చలాన్ అప్లికేషన్.
వార్తల్లో ఎందుకు
- ట్రాఫిక్ నిబంధనల అమలు , ఉల్లంఘించిన వారి నుండి జరిమానాల వసూలులో పారదర్శకత కోసం సమగ్ర డిజిటల్ పరిష్కారాన్ని ప్రారంభించే ఈ-చలాన్ అప్లికేషన్ను ఆంధ్ర రాష్ట్ర పోలీసులు మళ్లీ ప్రారంభించారు.
ముఖ్యాంశాలు
- రోడ్డు రవాణా మరియు రహదారుల మంత్రిత్వ శాఖ (MoRTH) పాత వెర్షన్ స్థానంలో కొత్త అప్లికేషన్ను అభివృద్ధి చేసింది.
- ప్రస్తుతం, తాజా మొబైల్ అప్లికేషన్ కార్యకలాపాలు ప్రారంభ దశలో ఉన్నాయి.
- ఏప్రిల్ నెలాఖరు నాటికి రాష్ట్రవ్యాప్తంగా అన్ని పోలీస్ స్టేషన్లలో ఇది పూర్తి స్థాయిలో అందుబాటులోకి వస్తుంది.
- MORTH మరియు నేషనల్ ఇన్ఫర్మేటిక్స్ సెంటర్ (NIC) సాంకేతిక భాగస్వాములుగా ఉన్నందున, అప్లికేషన్ నిర్వహణలో మధ్యవర్తులు లేదా ఏ ప్రైవేట్ కంపెనీ ప్రమేయం ఉండదు.
కారణం
- రిటైర్డ్ డైరెక్టర్ జనరల్ ఆఫ్ పోలీస్ (డీజీపీ) అల్లుడు మరియు మరో ఇద్దరు రూ. 36.55 కోట్ల మేర ఈ-చలాన్ల ద్వారా లావాదేవీలు జరిపిన భారీ కుంభకోణాన్ని రాష్ట్ర పోలీసులు వెలికితీశారు. ఆ ఘటన తర్వాత సవరించిన ఈ-చలాన్ దరఖాస్తుకు వెళ్లాలని నిర్ణయం తీసుకున్నారు.
- తదనంతరం, NIC అభివృద్ధి చేస్తున్న పాన్-ఇండియా ప్రాజెక్ట్ కింద పోలీసుల కోసం ఇదే విధమైన Android ఆధారిత మొబైల్ అప్లికేషన్ను అభివృద్ధి చేయడానికి రాష్ట్ర ప్రభుత్వం MRTHని సంప్రదించింది.
- కొత్త అప్లికేషన్ ట్రాఫిక్ నిబంధనల అమలు మరియు ఉల్లంఘించిన వారి నుండి జరిమానాల వసూలులో పారదర్శకత కోసం సమగ్ర డిజిటల్ పరిష్కారాన్ని అనుమతిస్తుంది.
కేర్ MCQ |
Q2. ఆంధ్రప్రదేశ్ పోలీసుల రీలాంచ్డ్ ఈ–చలాన్ సిస్టమ్లో కింది ఏ ఏజెన్సీలు సాంకేతిక భాగస్వాములుగా ఉన్నాయి?
1. రోడ్డు రవాణా మరియు రహదారుల మంత్రిత్వ శాఖ (MoRTH) 2. నేషనల్ ఇన్ఫర్మేటిక్స్ సెంటర్ (NIC) 3. టాటా కన్సల్టెన్సీ సర్వీసెస్ (TCS) 4. విప్రో 5. ఇన్ఫోసిస్ కోడ్: A. 1 మరియు 3 మాత్రమే B. 1,2 మరియు 4 మాత్రమే C. 2,3 మరియు 5 మాత్రమే D. 1 మరియు 2 మాత్రమే
|
సమాధానం 2- డి
వివరణ
|
ఏప్రిల్ 29లోగా AP వ్యాజ్యాన్ని దాఖలు చేయాలి: కృష్ణా ట్రిబ్యునల్
మూలం:ది హిందూ
TSPSC సిలబస్ ఔచిత్యం:రాష్ట్రంలో డ్రైనేజీ వ్యవస్థ
సందర్భం:తెలంగాణ, ఏపీల నీటి వాటాలపై తీర్పు ఇవ్వాలన్న ఆంధ్రప్రదేశ్ అభ్యర్థనను జస్టిస్ బ్రిజేష్ కుమార్ నేతృత్వంలోని కృష్ణా జలాల వివాదాల ట్రిబ్యునల్ (కేడబ్ల్యూడీటీ-II) తోసిపుచ్చింది.
వార్తల్లో ఎందుకు
- కృష్ణా జల వివాదాల ట్రిబ్యునల్ (KWDT-II) ఏప్రిల్ 29 లేదా అంతకంటే ముందు తన SoCని దాఖలు చేయాలని APని కోరింది మరియు మే 15 నుండి 17 వరకు తదుపరి విచారణను వాయిదా వేసినప్పటికీ, ఆ తేదీ నుండి రెండు వారాల్లోగా ఇరుపక్షాలు సమాధానమివ్వాలని కోరింది.
ముఖ్యాంశాలు
- కృష్ణా జల వివాదాల ట్రిబ్యునల్ (KWDT-II) గత దరఖాస్తులో కూడా AP సమయాన్ని పొడిగించాలని కోరింది. అయితే మొదట ఆరు వారాల సమయం తరువాత రెండు వారాల పొడిగింపు మంజూరు చేసినప్పటికీ SoC దాఖలు చేయలేదు.
- న్యూఢిల్లీలో తెలంగాణ, ఏపీ తరఫున సీనియర్ న్యాయవాదులు సీఎస్ వైద్యనాథన్, జైదీప్ గుప్తా వాదనలు విన్న తర్వాత, ధర్మాసనం – దాని ఛైర్మన్ బ్రిజేష్ కుమార్, సభ్యులు రామ్ మోహన్ రెడ్డి మరియు ఎస్. తాళపత్రతో కూడిన ధర్మాసనం తన ఉత్తర్వుల్లో పేర్కొంది. ఎనిమిది వారాల్లో రాష్ట్రాలు తమ SoC , ప్రత్యుత్తరాలను దాఖలు చేయలేదు. దీంతో చివరిగా మార్చి 20 వరకు సమయం పొడిగించారు.
- ఏప్రిల్ 16 నుంచి అమలులో ఉన్న మోడల్ కోడ్ ఆఫ్ కండక్ట్లో విధానపరమైన నిర్ణయాలకు సంబంధించినందున తాము SoCని ఫైల్ చేయలేమని AP వాదించింది.
- ఆ సమయానికి లోక్సభ ఎన్నికల ఫలితాలు వెలువడనున్నందున జూన్ నెలాఖరు వరకు సమయం కోరుతున్నారు.
- ఏపీ అభ్యర్థనను వ్యతిరేకిస్తూ, ఇది ఆలస్యం చేసే వ్యూహం మాత్రమేనని, డిసెంబర్ చివరిలో లేదా జనవరి ప్రారంభంలో జరగబోయే ఎన్నికల గురించి తమకు తెలుసునని తెలంగాణ ఎత్తి చూపింది.
- ఏపీకి ఎన్నికలపై అవగాహన ఉందని, పెండింగ్లో ఉన్న కేసుల్లో పిటిషన్లు దాఖలు చేయడాన్ని మోడల్ కోడ్ ఆఫ్ కాండక్ట్ నిరోధించదని తెలంగాణ వాదించింది.
- ఏపీలో లోక్సభ ఎన్నికలు ఒకే తేదీన ఉందని కనుక మార్చి 20న SoC దాఖలు చేశామని పేర్కొంది.
కృష్ణా నది గురించి
- ద్వీపకల్ప భారతదేశంలో అతిపెద్ద నదుల్లో కృష్ణా నది ఒకటి. ఇది మహారాష్ట్రలోని మహాబలేశ్వర్ దగ్గర ఉద్భవించి, మహారాష్ట్రలో 303 కి.మీ దూరం, ఉత్తర కర్ణాటక వెడల్పు ద్వారా 480 కి.మీ , మిగిలిన 1300 కి.మీ ప్రయాణం తెలంగాణా మరియు ఆంధ్ర ప్రదేశ్లో బంగాళాఖాతంలో కలుస్తుంది.
- నదీ పరీవాహక ప్రాంతం 257,000 కి.మీ2 . మహారాష్ట్ర, కర్నాటక మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాలు వరుసగా 68,800 కి.మీ2 (26.8%), 112,600 కి.మీ2 (43.8%) , 75,600 కి.మీ2 (29.4%) ఉన్నాయి.
కృష్ణా జల వివాదాల ట్రిబ్యునల్
- అంతర్రాష్ట్ర నదీ జలాల వివాదాల చట్టం – 1956 నిబంధనల ప్రకారం నదీ పరీవాహక రాష్ట్రాలైన కృష్ణా మరియు గోదావరి నదుల మధ్య నదీ జలాల వినియోగ వివాదాలను పరిష్కరించేందుకు భారత ప్రభుత్వం 1969 ఏప్రిల్ 10న ఉమ్మడి ట్రిబ్యునల్ను ఏర్పాటు చేసింది.
- ఉమ్మడి ట్రిబ్యునల్కు శ్రీ ఆర్ఎస్ బచావత్ ఛైర్మన్గా శ్రీ డిఎం భండారీ మరియు శ్రీ డిఎం సేన్ సభ్యులుగా ఉన్నారు.
- కాబట్టి, కృష్ణా జల వివాదాల ట్రిబ్యునల్ (కెడబ్ల్యుడిటి) ప్రొసీడింగ్లు మొదట విడిగా చేపట్టబడ్డాయి . దాని తుది తీర్పును 27 మే 1976న గోవైకి సమర్పించారు.
- కృష్ణా జల వివాదాల ట్రిబ్యునల్-IIISRWD చట్టం, 1956లోని సెక్షన్ 3 ప్రకారం పార్టీ రాష్ట్రాలు చేసిన అభ్యర్థనలపై04.2004న కేంద్ర ప్రభుత్వంచే ఏర్పాటు చేయబడింది.
- తదనంతరం, 02.06.2014 న, తెలంగాణ, యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా రాష్ట్రంగా, ఉనికిలోకి వచ్చింది.
- ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం (APRA), 2014లోని సెక్షన్ 89 ప్రకారం, APRA, 2014లోని పేర్కొన్న సెక్షన్లోని క్లాజులు (a) మరియు (b)లను పరిష్కరించడానికి KWDT-II పదవీకాలం పొడిగించింది.
తెలంగాణ రాష్ట్ర డిమాండ్లు
- కొత్తగా ఏర్పడిన తెలంగాణ రాష్ట్రం, కృష్ణా నదీ పరీవాహక ప్రాంతంలో నాల్గవ నదీ తీర రాష్ట్రం. మునుపటి KWDT1 మరియు KWDT2 తీర్పులలో తమ పార్టీ భాగస్వామి కానందున, కేంద్ర ప్రభుత్వం ట్రిబ్యునల్ను మళ్లీ ప్రారంభించాలని రాష్ట్రం కోరుతోంది.
- KWDT2 తెలంగాణ మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాల మధ్య నీటి పునర్విభజనను మాత్రమే పరిమితం చేయాలని నిర్ణయించింది.
- చాలా కాలం తర్వాత రెండు రాష్ట్రాల మధ్య కృష్ణా నదీ జలాల పంపిణీ వివాదంపై ట్రిబ్యునల్ తీర్పుపై కేంద్ర ప్రభుత్వం నిర్ణయం తీసుకుంది.
- తెలంగాణ రాష్ట్ర అభ్యర్థన మేరకు, కేంద్ర ప్రభుత్వం KWDT2కి తాజా నిబంధనలను జారీ చేసింది, ఇది అన్ని నదీ తీర రాష్ట్రాల మధ్య కేటాయించని నీటిని పంపిణీ చేయాలనే దాని మునుపటి తీర్పును రద్దు చేసింది.
- 6 అక్టోబర్ 2023 నాటి తాజా నిబంధనల ప్రకారం, KWDT1 కి కేటాయించని నీటిని తెలంగాణ మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాల మధ్య మాత్రమే పంపిణీ చేయాలి.
కేర్ MCQ |
Q1. కింది ప్రకటనలను పరిగణించండి:
1. ద్వీపకల్ప భారతదేశంలో కృష్ణానది అతిపెద్ద నది. 2. 6 అక్టోబర్ 2023 నాటి తాజా నిబంధనల ప్రకారం, KWDT1 యొక్క కేటాయించని నీటిని తెలంగాణ మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాల మధ్య మాత్రమే పంపిణీ చేయాలి. పై స్టేట్మెంట్లలో ఏది తప్పు? A. 1 మాత్రమే B. 2 మాత్రమే C. 1 మరియు 2 రెండూ D. 1 లేదా 2 కాదు |
సమాధానం 1- ఎ
వివరణ
|